Sét là gì, Sét được hình thành như thế nào?

Sét là gì, Sét được hình thành như thế nào ? Tại sao sét lại đánh xuống mặt đất ?

Sét được hình thành như thế nào và tại sao có sấm sét?

Sét là một hiện tượng tự nhiên xảy ra khi có sự phóng điện mạnh mẽ giữa các đám mây mang điện tích trái dấu hoặc giữa đám mây và mặt đất. Nó thường đi kèm với sấm, là âm thanh phát ra do không khí bị nén và giãn nở nhanh bởi nhiệt độ cực cao từ dòng điện của sét.

Có hai loại sét chính:

• Sét trong mây: Xảy ra giữa các vùng tích điện trái dấu trong cùng một đám mây.
• Sét đánh xuống đất: Xảy ra khi có sự phóng điện giữa đám mây tích điện và mặt đất.

1. Nguyên lý tạo ra sét và hình thành điện tích trong mây:
   • Trong các đám mây giông (thường là mây tích điện như mây Cumulonimbus), các hạt nước và băng va chạm với nhau do dòng không khí chuyển động mạnh.
   • Qua quá trình này, điện tích được phân tách: các hạt nhẹ hơn (thường mang điện tích dương) bị đẩy lên đỉnh mây, trong khi các hạt nặng hơn (mang điện tích âm) tập trung ở phần dưới mây.
2. Tích tụ điện tích:
   • Khi điện tích âm ở dưới mây và điện tích dương ở trên mây (hoặc trên mặt đất) tích tụ đủ lớn, sự chênh lệch điện thế giữa chúng tăng lên đến hàng triệu vôn.
3. Phóng điện (sét đánh):
   • Khi điện thế vượt quá khả năng cách điện của không khí, một luồng điện mạnh (gọi là “dòng tiên phong”) bắt đầu di chuyển từ vùng điện tích âm tới vùng điện tích dương.
   • Sau đó, một luồng điện mạnh hơn (dòng hồi tiếp) phóng ngược lại theo đường dẫn đã được ion hóa, tạo ra ánh sáng chói lòa mà ta thấy là tia sét.
4. Sấm (âm thanh):
   • Dòng điện của sét làm không khí xung quanh nóng lên cực nhanh (lên tới 30.000°C trong tích tắc), khiến không khí giãn nở đột ngột.
   • Sự giãn nở này tạo ra sóng xung kích, lan truyền trong không khí dưới dạng âm thanh – đó chính là tiếng sấm.

Nguyên nhân gây ra sét:

• Sự tích điện trong các đám mây dông.
• Sự chênh lệch điện tích giữa các đám mây hoặc giữa đám mây và mặt đất.
• Sự ion hóa không khí tạo ra kênh dẫn điện.

Cách sét hoạt động và một số điểm thú vị:

• Sét có thể xảy ra giữa mây và mây, mây và mặt đất, hoặc thậm chí trong cùng một đám mây.
• Tốc độ ánh sáng nhanh hơn tốc độ âm thanh rất nhiều (khoảng 300.000 km/s so với 343 m/s trong không khí), nên ta thường thấy sét trước khi nghe tiếng sấm.
• Khoảng cách tới sét có thể ước tính bằng cách đếm thời gian từ lúc thấy sét đến lúc nghe sấm (3 giây ~ 1 km).

Một số lưu ý:

• Sét là một hiện tượng tự nhiên nguy hiểm.
• Khi trời mưa dông, nên tránh ra ngoài và tìm nơi trú ẩn an toàn.
• Các tòa nhà cao tầng và các vật thể kim loại có thể thu hút sét, vì vậy nên tránh xa chúng khi có giông bão.
• Sét có thể đánh xa hàng km so với nơi có mưa.
• Không nên trú ẩn dưới cây cối đơn lẻ, vì chúng có thể thu hút sét.
• Nếu có người bị sét đánh, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức và thực hiện sơ cứu nếu cần thiết.

Các biện pháp phòng tránh sét:

• Khi ở ngoài trời:
  • Tránh xa các vật dụng kim loại, cây cối cao, và các khu vực trống trải.
  • Tìm nơi trú ẩn an toàn, như trong nhà hoặc xe ô tô.
  • Nếu không có nơi trú ẩn, hãy ngồi xổm xuống, chụm hai chân lại, và cúi đầu thấp.
• Khi ở trong nhà:
  • Tránh xa các thiết bị điện tử, đường dây điện thoại, và đường ống nước.
  • Không sử dụng điện thoại bàn hoặc các thiết bị điện tử khác.
  • Rút phích cắm các thiết bị điện tử không cần thiết.
  • Lắp thiết bị bảo vệ chống sét lan truyền cho hệ thống điện
• Hệ thống chống sét:
  • Lắp đặt hệ thống chống sét cho các tòa nhà cao tầng và các công trình quan trọng.
  • Đảm bảo hệ thống chống sét được kiểm tra và bảo trì định kỳ.

Các dấu hiệu cảnh báo sét:

• Mây đen kéo đến, có gió mạnh và mưa lớn.
• Nghe thấy tiếng sấm hoặc nhìn thấy tia chớp.
• Tóc dựng đứng hoặc da cảm thấy tê rần.